|
آرام بختیاری نقد چپ به نامگذاری جریانات پوزیتیویستی اندیشه "مثبت گرایی" پوزیویتیسم؛ از کنت تا ویتگنشتاین نئوپوزیویتیسم مدعی بود که "منطق و ریاضی" در باره واقعیات چیزی نمی توانند توضیح دهند و خالی از محتوا هستند ولی فقط بشکل متد و روش، جملات و زبان را میتوانند بیان نمایند. نمایندگان آن اغلب در طول زبان مواضع فلسفی خود را تغییر داده و در آنان تجدید نظر نمودند. انها مدعی بودند که وجه مشترکشان، مواضع قاطع علمی شان در فلسفه، از طریق استفاده از منطق مدرن ریاضی بود، گرچه این خود کاهش کل پروسه شناخت به رشته منطق است، و همزمان نوعی امپیریسم ذهنی ایده آلیستی است که لنین در کتاب "ماتریالیسم و امپیریوکریتیسم"خود بشکل نابودکننده ای مورد نقد قرار داد. با این وجود نئوپوزیویتیسم، " گذر از امپیریسم" را دست آورد مهم خود در طول نیمه دوم قرن گدشته میداند.
فرهاد قابوسیتزهایی در معرفت شناسی بحث فلسفه در ایران بعد از فلسفه دانان سابق نظیر محمد علی فروغی و منوچهر بزرگمهر که بجهت تسلط بر فلسفه اسلامی و درک فلسفه اروپایی درعین دلبستگی به فلسفه اروپایی، حداقل بعضا به اشکالات منطقی و نیز تشابهات آن با فلسفه های ابن سینا و غزالی اشاره کرده اند؛ متاسفانه اکثریت قریب به اتفاق مولفین اخیر ایرانی به سبب عدم توجه به فلسفه اسلامی و بواسطۀ کشش نسبت به فلسفۀ اروپا، برای مخالفت با جمهوری اسلامی با نگرش سیاسی به موضوعات فلسفی، به بیراهه رفته اند. کمااینکه توام با علل یاد شده سه اشکال معرفت شناسانه نیز سبب این بیراهه روی شده اند که اشاره می کنم.
اسماعیل رضاییطبقات وتبعات آدمی متاثر از روندهای محیطی و متناسب با درک و فهم از فعل و انفعالات آن، گرایشات و تمایلات خاصی را از خود بروز می دهند که در پروسه دگرگونی های معرفتی و معیشتی بصورت نهادین در دسته بندی ها و گروه بندی های خاص اجتماعی نمود می یابند. این طیف های اجتماعی حاوی منافع و مصالح خاصی هستند که آن ها را از یکدیگر مجزا و منفک می سازد. اگر چه برای رفع نیازهای یکدیگر نیازمند تعامل و زیستی مسالمت آمیز براساس قراردادهای اجتماعی معینه می باشند. در این فرایند گروه هایی که از یک قدرت فائقه در برقراری یک نظم اجتماعی معین با ایجاد یک سازه اقتصادی اجتماعی برای هژمونیت جامعه می باشند؛ طبقات اجتماعی را شکل می بخشند.
لویی آلتوسر تضاد و فراتعیین‌کنندگی مهران زنگنه در مقاله‌‌ای که در دست دارید، آلتوسر مفهوم فراتعیین را از حوزه‌ی دیگری به حوزه‌ی تئوری تاریخ و انقلاب انتقال میدهد. پیش از هر چیز می‌توان یک سئوال فلسفی بُحت مطرح کرد: شرط (شروط) انتقال یک مفهوم (در اینجا فراتعیین) از یک حوزه به حوزه‌ی دیگر، بیگانه نسبت به حوزه‌ی پیشین، چیست؟ با به کار بردن مفاهیم خود آلتوسر می‌توان پرسید آیا حداقل تفاوت در میدان شناخت، مکان طرح مفهوم و مفاهیم دیگر در رابطه با آن در حوزه‌ی دیگر و حوزه‌ی جدید، نمی‌باید مورد توجه قرار بگیرند؟
بیژن باران مندل پدر ژنتیک مندل ۱۸۲۲-۱۸۸۴ پدر ژنتیک در اتریش با ۸ سال آزمایش روی ۲۸ هزار گل و دانه نخود سبز و زرد وراثت را دریافت. مندل نتایج را در ۳ قانون وراثت در ۱۸۶۵ خلاصه کرد: ۱- تفکیک: ژنهای پدر و مادر اتفاقی در ژن جنسی تفکیک شده؛ تا یاخته های جنسی تنها یک ژن از جفت ژن را داشته باشند. ۲- مستقل: ژنهای صفتهای گوناگون مستقل از هم چینش یافته؛ تا وراثت یک صفت به وراثت دیگری وابسته نباشد. ۳- غالب: یک جاندار با اشکال بدیل، ژن غالب را بروز دهد.
نیک سرنیسک، آلکس ویلیامز اختراع آینده (فصل پنجم) ترجمه: محمود شوشتری اشتغال در حالی که در همهٔ جوامع ماقبل سرمایه‌داری امری عادی بوده؛ ولی امروز در سیستم سرمایه‌داری ویژگی تاریخی منحصر بفردی به‌خود گرفته است. کار در جوامع ماقبل سرمایه‌داری امری ضروری بود، ولی مردم دسترسی به زمین، وسائل معیشت کشاورزی و ابزار لازم برای گذران زندگی را به اشتراک می‌گذاشتند. کشاورزان تهیدست بودند، اما خودکفا و گذران زندگی وابسته به‌کار برای دیگری نبود. سرمایه‌داری چنین مکانیسمی را تغییر داد. در فرآیندی که به انباشت اولیه سرمایه نامیده میشود، کارگران جوامع ماقبل سرمایه‌داری از زمین‌اشان رانده و از ابزار امرار معاش زندگی محروم شدند ...
فرهاد قابوسیملاحظاتی در تحجر فلسفه دکارت و اروپا دلیل تحجر فلسفه اروپا واپسگرایی، پسروی و رجوع دائم به قدیم یا بازگشت به گذشته و یعنی نشخوار دائمی فلسفه یونان در فلسفه اروپاست. چون معنی متداول تحجر ماندن یا "درجازدن" در گذشته است. کمااینکه فلسفه اروپا باوجود پیشرفت صنعتی اروپا در قرون اخیر باز در قرن بیستم منجر به متحجر ترین و گذشته گراترین فرهنگ های اجتماعی اروپا که فاشیسم و نازیسم هستند، شد. یعنی شدت تحجر فکری فرهنگ اجتماعی اروپا متاثر از فلسفه اروپایی چنان بود که توانست بر نتایج فرهنگی پیشرفت عظیم صنعتی این فرهنگ غالب شود!
نیک سرنیسک و آلکس ویلیامز اختراع آینده (فصل چهارم) ترجمه: محمود شوشتری در مبارزات اخیر ما شاهد موفقیت‌های کوچک با وجود بسیج‌های بزرگ هستیم. نقش نیروی چپ در این جنبش‌ها بسیار کمرنگ است. در اینجا چپ باید به این پرسش ناخوشایند اما لازم پاسخ دهد: چه اشتباهی رخ داد؟ قطعاً قدرت سرکوب افزایش یافته است، ولی آیا واقعاً شدت سرکوب بسیار بیشتر از گذشته است؟ واقعیت این است که ضعف کنونی چپ را نمی‌توان به سادگی تنها به شدت سرکوب محدود کرد. باید صادقانه پذیرفت که مشکلات بزرگی در صفوف چپ و استراتژی و تاکتیک ان وجود دارد.
آرام بختیاریسوء تفاهم زبان در بیان اندیشه امروزی. ناتوانی زبان سنتی در فلسفه طبقاتی بورژوازی ویتگنشتاین پیرامون رابطه زبان و فلسفه مینویسد، مشکل فلسفه، ناتوانی و مشکل زبان در بیان مقصود است. زبان،لباس اندیشه است و فقط ظاهر آنرا نشان میدهد و نه ماهیت را. موضوعی مانند عرفان را که نتوان نشان داد، نمی توان هم بیان نمود. در باره اخلاق، استتیک، و معنی زندگی هم چیزی نمی توان گفت و باید سکوت کرد. در جهان عمدا چیزی قرار داده نشده بلکه وجود همه چیز اتفاقی است. احساس جهان به عنوان" کل محدود" را عرفان گویند.
جلال ایجادییهود ستیزی در مسیحیت، اسلام و نازیسم یهود ستیزی در جهان و ایران چگونه قابل فهم است؟ طی دو سال اخیر تعداد زیادی یهودی در فرانسه و اروپا کشته شدند. چندی پیش یک آمریکایی یازده یهودی را در کنیسه کشت. طبق آمار در فرانسه تبلیغات و اقدامهای ضدیهودی نسبت به سال پیش ۶۹ درصد افزایش یافته است. در برخی کشورهای عربی یهودی ستیزی بسیار قوی است. در ایران یهودی ستیزی بویژه توسط اسلامگرایان و ایدئولوگهای حکومتی تقویت میشود. یهودستیزی در اروپا و جهان اسلام یک واقعیت روزمره است. در جهان اینگونه کشتارهای جهت دار علیه یهودیان اتفاقی نیست. تبلیغات ضدیهودی در بطن جامعه و سیاسیون حکومتی و غیرحکومتی پیوسته تکرار شده است. علت چیست؟
فرهاد قابوسیدکارت دنباله رو فلسفه متحجر ارسطو
(توضیحاتی بر مقاله ملاحظاتی در فلسفه در ایران) تحقیق در نتایج "فلسفه" دکارت نیز روشن می کنند که او به ساختن بنای فلسفی جدیدی موفق نشد، بلکه با دنباله روی از فلسفه ارسطو و سعی در توجیه مابعدالطبیعه مسیحی، فلسفه بعد از رنسانس را که در سایۀ تجربی شدن علم تحت نفوذ بینش ابن سینا و ابن هیثم و طبیعت گرایی متاثر از آن در هنر می رفت که به واقعیت بپردازد، دچار مابعدالطبیعه جدیدی ساخت که نتایجش مابعد الطبیعی تر شدن علم و ایجاد «حقایق آلترناتیو» در علم است. یعنی بنایی که دکارت در پی ایجادش بود ترمیم فلسفه متحجر ارسطویی با فلسفه اسکولاستیک و یعنی دنباله روی از متحجرترین انواع فلسفه در اروپا بود. همچنانکه فلسفه اخلاف بواسطه دکارت نظیر کانت باوجود "نقد" مابعدالطبیعه موجب تحکیم بیشتر آن شد.
بیژن باران ژنتیک سده ۲۱ در فرهنگ ایرانی و شیعه وراثت خونی تعیین کننده رهبر سیاسی است. شناخت ژنتیک نشان می دهد: جنبه های بد پدر مستبد، اقتدارگرا، مطلقه گر در کودک ادامه می یابند. در حالیکه راس سیاسی ادواری، انتخابی، قانونمدار گزینه بهتر برای جامعه است. لامارک نظریه تغییر ژن در جانوران از تاثیرات محیط بر تن را فرموله کرد؛ در سده 21 برخی آزمایشات تاثیر استرس و تغذیه بر تغییر ژن گزارش کرده اند. دکتر کیمیایی هم نوشت: استبداد شرقی چند هزاره روی ژن باشندگان خاورمیانه اثر گذاشته؛ مطلقه و اقتدار بر ضعیفان عبد را پدید آورده؛ آنها به دستآوردهای مدرنیته حقوق فردی و قانونمداری نمی توانند برسند.
آرام بختیاریدکارت، پیشگام فلسفه مدرن در عصر جدید فلسفه دکارت و مقایسه دو جانور با انسان
دکارت علم فلسفه را به یک درخت تنومند تشبیه میکرد که ریشه اش متافیزیک,تنه اش فیزیک، و شاخه هایش- اخلاق, مکانیک, و پزشکی هستند. او همعصر هابس بود و شعار هستی شناسی انسان گرایانه اش, " می اندیشم, پس هستم" بود. چون فلسفه دکارت شورشی علیه خرافات مسیحیت بود، کلیسای کاتولیک فرانسه به وی اتهام شکاکی و آته ایسم زد. او کوشید تا فلسفه را از تاریکی سدههای میانه، دوباره وارد روشنایی عصر نو بنماید.
اسماعیل رضاییلیبرالیسم لیبرالیسم کمیت کیفی شده مرحله ای از تکامل تاریخی است که نمودی مترقی را در برابر اشرافیت رو به موت فئودالیسم به نمایش گذاشت. چرا که بورژوازی در گذر از رسوبات فکری و روندهای انفعالی فئودالیسم که مقاومت صعب و دشوار طبقه اشراف را در خود داشت؛ نیازمند سازه های نوینی بود که با یک تفاوت بارز و شاخص بتواند به تحکیم و تثبیت خود در نظم نوین دست یازد. آزادی خواهی از شاخصه های بارز آن با گرایش به اندیویدوآلیسم و فرصت سازی های برابر برای شکوفایی استعدادها در راستای بهره دهی بهتر و بیشتر برای انباشت و توسعه وتحکیم روابط و مناسبات تولیدی نوین، بوده است.
فرهاد قابوسیملاحظاتی در فلسفه در ایران (نظری به "مقالات اینترنتی" در باره فرهنگ، علم و فلسفه) نظر من در باره اینترنت (بواسطه تجارب کاربردش در علوم، عملکرد و تاثیرش در سطحی کردن و رقومی ساختن علوم پایه) از همان ابتدا این بود که باوجود تکثیر کمیت، کیفیت اطلاعات، دانش و فرهنگ را پائین خواهد برد. چون باور به نتایج یک محاسبه رقومی منجر به باور به درستی و دستکم اعتبار ذهنی و حتی موجودیت "حقیقی" موضوع مورد محاسبه خواهد شد. در مورد نوشته های اینترنتی در موضوعات فرهنگی نیز همین نزول کیفیت در سایه کثرت کمیت قابل ملاحظه است.
ابراهیم هرندیمهندسیِ ژنتیک و انقلابِ زیستیِ پیشِ رو تواناییِ ویراستن زنجیرۀ ژنتیکِ انسان و بازآرایی و بازپردازیِ آن با مهندسیِ ژنتیک، در آینده ای نزدیک جهان را با بنیادی ترین دگرگونی زیستی روبرو خواهد کرد.1 تاکنون همۀ دگرگونی های جهانساز که در تاریخ رُخ داده است، با زیستبومِ آدمی سروکار داشته است. از دستیابی به کشاورزی و دامپروی گرفته تا رسیدن به صنعت و تکنولوژی و توانایی پرواز به سیاره های دیگر. اما اکنون نوبتِ دستکاری ژرفساختِ ژنتیک انسان و ساخت و پرداختِ آن برای پدید آوردنِ اَبَرانسانی خودساخته، از راۀ بازآرایی ژن های او با مهندسیِ ژنتیک است.
آرام بختیاری فلسفه اسپینوزا؛- روشنگری و غیردینی سیستم فلسفی اسپینوزا عقلگرایانه، خدایش پانته ایستی؛یعنی طبیعی، و دولتش فایده گرایانه است. او یک جمهوری خواه دوآتشه بود که میخواست فلسفه را از دین و الهیات، و دولت را از قیمومیت کلیسا و روحانیون آزاد کند.وی تاثیر مهمی روی ادبیات،فلسفه، و تفکر ترقی خواهانه بعدازخود روی اندیشمندانی مانند هگل،گوته،فویرباخ،شلینک،هردر، و لسینگ گذاشت و میگفت انسان بخشی از طبیعت است و آزادی هایش مربوط به ضرورتهای طبیعی میباشد.
جلال ایجادیاسلام فاقد معنویت است جامعه برای ادامه زندگی نیازمند قانون است زیرا نظم و امنیت و قاعده میخواهد و جامعه به معیارهای اخلاقی و آرمانی محتاج است زیرا در پی معنویت و معنای زندگی میباشد. هرچند قانون دمکراتیک و اخلاق اجتماعی در جامعه نیرومند تر باشد، آن جامعه از استقامت و پویایی بیشتری برخوردار است. در جامعه بی قانون و بدون اخلاق، خودسری و هرج ومرج و جنایت گسترده است و نیروهای انسانی دستخوش سستی و آسیب و ویرانی و نابودی هستند.
بیژن باران راسل- دانشمند انسانگرا برتراند راسل ۱۸۷۲ -۱۹۷۰، فیلسوف، منطق‌دان، ریاضی‌دان، مورخ، جامعه‌شناس، کنشگر صلح طلب، ضدجنگ در بریتانیا. او انسانگرا، سوسیالیت، رهبر جنبش مخالفت با آرمان‌گرایی/ ایده آلیسم سده 20 بود. در سفرش به شوروی چند ساعت با لنین دیدار و گفتگو داشت. او در صف مبارزان مسالمت آمیز و مصلحانی چون گاندی، لوتر کینگ، مندلا ولی بضد خرافات هم فعال بود.
ن.ناظمی فرهنگ گرایی در نظام جهانی سرمایه:
نگاهی مجدد بر تز "برخورد تمدن ها" تئوری هایی که بر فرهنگ ها و هویت های متفاوت تکیه می کنند و بر روی نقش آنها در زندگی بشر تأکید می ورزند، قاعدتاٌ به تشابهات و همگونی ها و هم خوانی های متعددی که فرهنگ های مختلف با هم دارند، کم بهاء می دهند. زیرا اعتقاد بر این دارند که آنچه تعیین کننده است اختلافات و تفاوت های موجود بین آنهاست. هانتیگتن در مقاله "برخورد تمدن ها" می گوید که این اختلافات ریشه ای هستند زیرا که آنها حیطه هایی را در بر می گیرند که رابطه انسان را با "طبیعت"، "خدا" و "قدرت" تعریف و تعیین می کنند. این بینش ، فرهنگ را تا سطح مذهب پائین آورده و در واقع آن دو را یکی فرض می کنند. در صورتی که مذهب بخشی از فرهنگ هر ملتی است و نه کل آن .
آرام بختیاریفلسفه کیرکگارد،- ترس از هستی، جاسوس خدا کیرکگارد،- منتقد دین رسمی و دولتی هگل نظرات کیرکگارد غیر از رشته فلسفه تاثیر مهمی روی "نوع دیگر زندگی"، از جمله زندگی اگزیسیتنسیالیستی در غرب گذاشت. فیلسوفان دیگری در قرن بیست به جستجوی مفاهیم و مقوله های- ترس، مسئولیت، سرگردانی، هراس، تقصیر و گناه پرداختند.اغلب آنان میگفتند تمام جنبه های شناخت با مقوله هستی شناسی رابطه دارند. هستی وحدتی است از خواستن، اراده، تفکر،احساس، عمل و غیره. انسان در زندگی مجبور به انتخاب است و از این طریق صاحب هویت میگردد و بر اثر احساس مسئولیت، او مدام مجبور به تصمیم گیری میشود و برای اینکار پیوسته نیاز به حامی و پشتیبان دارد و سراغ خدا میرود.
امید همائیترس ژنِ ترس وجود ندارد. پس ترس ژنتیک نیست. امّا ساختار ژنتیک که ارثی است بر آن تاثیر دارد. انتقال دهنده هایِ عصبیِ اسید گاما آمینو بوتیریک butyric amino و گیرنده هایِ آن میتوانند بر حسب ساختارِ ژنتیک فرد کم یا زیاد باشند و این عامل در ترسو بودن یا نبودن تأثیر گذار است. موشهایِ آزمایشگاهی که فاقد گیرنده هایِ کارکردیِ اسید گاما آمینو بوتیریک هستند از موشهایِ دیگرترسو ترند. این اسید توسطِ نواحیِ فوقانیِ مغز برایِ تخفیفِ واکنشهایِ بخشهایِ پائینی مورد استفاده قرار میگیرد و گاه از شدّتِ عکس العملِ وحشت زدهٔ ما در برابر پدیده هایِ ترس آور محیط میکاهد.
بیژن باران نظریه تکامل داروین تکامل یعنی تغییر در طول زمان در محیط متغیر. نظریه در علوم بنا به منطق، تجربه، اقناع منقدان، پذیرش دانشمندان، جهانشمولی تزی را بیان می کند. یک نظریه اعتقاد نیست؛ با آزمایشات تجربی در قاره ها ثابت می شود. داروین در نظریه تکامل در باره تغییر موجودات زنده در طول تاریخ حیات گفت: بنا به شواهد اخلاف از منشاء واحد تکامل یافته؛ تغییر در جمعیت با انتخاب طبیعی محیط رخ می دهد.
آرام بختیاریافلاتون، فیلسوفی سیاسی و تئوریسین دولت افلاتون شناسی نیاز به ایده آلیسم دارد افلاتون در تمام شاخه های فلسفه، ایده آلیست است. یاسپرس میگفت، تفکرات سیاسی وی فاقد آزادی خواهی سیاسی است. از جمله سخنان قصار افلاتون اینکه میگفت- نادانی،بیماری روح و روان است. انسان،میزان و معیار نیست بلکه ایده حقیقت،زیبایی، و نیکی معیار است. فلسفه یعنی عشق به حقیقت. ریاضیات عالی ترین شکل فلسفه است. کسیکه هندسه نمیداند نباید وارد محفل فیلسوفان گردد. شناختی که بر اساس جهان ظاهر باشد،فقط" نظر" مشاهده کننده است. در یونان باستان خدا مقوله ای برای "ایمان" نبود بلکه پدیده ای برای "دانش" و شناخت بود.
بیژن باران آشوب آشوب رفتار سیستم پویا است که اتفاقی، بدون علت-معلول، پیش بینی ناپذیر بنظر آید. در پس ظاهری آشوب الگوهای طوقه/ لوپ های فیدبک مکرر، برخال/ فرکتال های هندسی، خودگردان، رفتار حساس به اوضاع آغازین قرار دارند. نمونه: حرکت ابرها، زاد و ولد جانوران در جلگه گسترده. آشوب تقارن ندارد؛ جانوران متقارنند.
| 
