ادر مبارزات اخیر ما شاهد موفقیت‌های کوچک با وجود بسیج‌های بزرگ هستیم. در اینجا چپ باید به این پرسش ناخوشایند اما لازم پاسخ دهد: چه اشتباهی رخ داد؟ مدتها قبل روزا لوکزامبورگ تذکر می‌دهد از انجا که بتواره‌سازی «نتایج انی» در پی آن است که توازن قوای فعلی را حفظ کند تا اینکه شرایط ساختاری را تغییر دهد، منجر به عمل‌گرایی تو خالی می‌شود. تاکتیک‌ها، بدون انتزاع لازم در اندیشه استراتژیک، در نهایت حرکاتی زودگذر هستند. ...

منشا اسلاموفیل ها چیست؟ بسیاری از آنان از خانواده های متوسط و مرفه بوده و دارای امتیازات شغلی و اداری و سیاسی هستند. افزون بر آن بسیاری از نمایندگان فکری، همان روشنفکران سالهای هفتاد میلادی بوده که برای انقلاب سوسیالیستی و انقلاب جهان سومی مبارزه میکردند. اینگونه روشنفکران و فعالان این تفکر در متن تجربیات شکست خورده سوسیالیستی و فروریزی اتوپیای جهان سومی خلق ها، در پی ساختن اتوپیای دیگری هستند. در غرب وجود مهاجران و دین مهاجران یک کلیت برای ساختن این اتوپیا میباشد.

حقوق بشر مفهوم زیست مطلوب انسانی را در خود نهفته دارد. زیستی که در آن ندرت و نایابی و فراخی و کثرت رزق و روزی، همگان را شامل شود. این بستر در غیاب فواصل و رذایل محصول اکتساب و امتیاز امکان ظهور دارد. مسلما تا زمانی که خودجویی و خودپویی شیوه غالب حیات انسانی‌ باشد؛ مفهوم حق و حق طلبی در توجیه و تعبیر انگاره های ذهنی از مضمون و محتوای واقعی و حقیقی تهی شده و بسوی ارضاء و‌‌ اقنای فرد در روابط و مناسبات اجتماعی سوق می یابد. بنابراین هرکسی حق را برای خود مطالبه کرده و همواره در معرفت و معیشت خود را محق و دیگران را نادیده می انگارد.

معمولا کسانی که نیچه را درست درک نکرده اند، سعی می کنند نژادپرستی او را کتمان کنند و گناه بد نامی او را به گردن سوء استفاده نازی ها از نیچه و یا خواهرش الیزابت فوستر نیچه بیفکنند که همدم هیتلر بود. درحالی که علاوه بر اشکالات منطقی این گونه باصطلاح دلایل، پرسش این است که اصلا چرا چنین سوء استفاده ای از نیچه ممکن شد و چرا چنین سوء استفاده ای از نوشته های معاصران آلمانی او نظیر مارکس ممکن نبود؟ مطالعۀ نیچه به آلمانی که تنها در صورت تسلط بر این زبان ممکن است، ماهیت نژادپرستانۀ بینش نیچه را بر هر شخص معقولی که بر پیشفرض های فکری اش اصرار نورزد، روشن خواهد کرد.

نگاه دورادور، استثناء- پنداری و احساس رُعب نسبت به یک موضوع، سبب بدفهمی آن شده و در نهایت منجر به اسطوره سازیِ از آن می گردد. به این سیاق است که دوری از فلسفۀ ایرانی موسوم به اسلامی و کم دانشی و فاصلۀ جغرافیایی نسبت به فلسفۀ اروپایی سبب شده اند که بسیاری از علاقمندان ایرانی به فلسفه از فلسفۀ اروپایی اسطوره سازی کنند. در این روال برخی نیچه را حلال تمامی مشکلات "فلسفی" عالم می شمارند و بعضی فلسفه کانت را مستدل ترین اندیشۀ فلسفی می دانند. درحالی که قرار دادن این فلاسفه در متن فرهنگ اجتماعی مولدشان نشان می دهد که هردوی آنها بقول معروف "پیاز هم می خوردند" و یعنی بسیار پیش پا افتاده تحت تاثیر محیط زندگی خصوصی خویش اندیشیده، یا اندیشه هایشان شدیدا از شرایط زندگی خصوصی شان تاثیر یافته اند.

ایدئولوژی مجال و روال گریز از مسئولیت های فردی و جمعی را نهادینه می سازد. چرا که توجیه پذیری روال مسلط و حاکم را ممکن ساخته و مجال کافی و وافی برای بازیابی و بازسازی سلطه و قدرت خدشه پذیرفته را فراهم می سازد.نقطه اتکای ایدئولوژی عوام پذیری و عوام گزینی فراشدهای اجتماعی برای استقرار و استمرار علایق و سلایق جاری و ساری است. براین اساس میراث خوار گذشته و وام دار حال برای گذر از چالش ها و رویکردهای نامتعارف محیطی می باشد. و آینده را نه براساس روندهای تحولی و تکاملی که با یافته ها و داشته های کنونی و سازه های مسلط به بحث و فحص می نشیند.پل ارتباطی بین گذشته، حال و آینده را با نمودهای ایده ای حاکم، نه تکمیل و کمال جامعه و انسان مد نظر قرار می دهد.

امروز به نظر می‌رسد نیروهای مترقی باید بیشترین تلاش را برای دستیابی به کوچکترین میزان تغییر انجام دهند. تظاهرات توده‌ای و اعتصابات کارگری صورت می‌گیرد، اما حاکمین وقت موفق به مهار و سرکوب آن می‌شوند. در کشورهای اروپایی میلیون‌ها نفر در اعتراض به ریاضت اقتصادی به پا می‌خیزند، ولی کاهش بودجه بی‌سابقه ادامه می‌یابد. در سراسر جهان مردم در اعتراض به نابرابری اقتصادی، شکاف بین فقیر و غنی فریاد می‌کشند، اما این شکاف هر روز بیش از پیش می‌گردد. خوشبختانه در میان این روایات سیاه، نقطه‌های سفید نیز به چشم می‌خورند که امیدبخش هستند و به ما انرژی می‌بخشند.

اکثر ایرانیان علاقمند به فلسفه طرفدار ادبیات و اسطوره های فلسفی یا کلمات قصاری هستند که در حول و حوش فلاسفه و نظراتشان مطرح و معروف شده است. لذا در مورد کانت نیز نه متوجه تحلیل های وی از مباحث مشخص فلسفی فرضا در «نقد عقل محض» و نه متوجه شرایط تاریخی عصر اویند که حدود و ثغور، معانی واقعی و مقصود ممکن نظراتش را تعیین می کنند، بلکه صرفا متوجه ظاهر کلمات او مثلا در رساله «روشنگری چیست، ...» هستند تا به وسیلۀ آن نظرات خویش را توجیه کنند

نئوپوزیویتیسم مدعی بود که "منطق و ریاضی" در باره واقعیات چیزی نمی توانند توضیح دهند و خالی از محتوا هستند ولی فقط بشکل متد و روش، جملات و زبان را میتوانند بیان نمایند. نمایندگان آن اغلب در طول زبان مواضع فلسفی خود را تغییر داده و در آنان تجدید نظر نمودند. انها مدعی بودند که وجه مشترکشان، مواضع قاطع علمی شان در فلسفه، از طریق استفاده از منطق مدرن ریاضی بود، گرچه این خود کاهش کل پروسه شناخت به رشته منطق است، و همزمان نوعی امپیریسم ذهنی ایده آلیستی است که لنین در کتاب "ماتریالیسم و امپیریوکریتیسم"خود بشکل نابودکننده ای مورد نقد قرار داد. با این وجود نئوپوزیویتیسم، " گذر از امپیریسم" را دست آورد مهم خود در طول نیمه دوم قرن گدشته میداند.

پس از فلسفه دانان سابق نظیر محمد علی فروغی و منوچهر بزرگمهر که بجهت تسلط بر فلسفه اسلامی و درک فلسفه اروپایی درعین دلبستگی به فلسفه اروپایی، حداقل بعضا به اشکالات منطقی و نیز تشابهات آن با فلسفه های ابن سینا و غزالی اشاره کرده اند؛ متاسفانه بسیاری از مولفین ایرانی به سبب عدم توجه به فلسفه اسلامی و بواسطۀ کشش نسبت به فلسفۀ اروپا، با نگرش سیاسی به موضوعات فلسفی، به بیراهه رفته اند. کمااینکه توام با علل یاد شده سه اشکال معرفت شناسانه نیز سبب این بیراهه روی شده اند که اشاره می کنم.

آدمی متاثر از روندهای محیطی و متناسب با درک و فهم از فعل و انفعالات آن، گرایشات و تمایلات خاصی را از خود بروز می دهند که در پروسه دگرگونی های معرفتی و معیشتی بصورت نهادین در دسته بندی ها و گروه بندی های خاص اجتماعی نمود می یابند. این طیف های اجتماعی حاوی منافع و مصالح خاصی هستند که آن ها را از یکدیگر مجزا و منفک می سازد. اگر چه برای رفع نیازهای یکدیگر نیازمند تعامل و زیستی مسالمت آمیز براساس قراردادهای اجتماعی معینه می باشند. در این فرایند گروه هایی که از یک قدرت فائقه در برقراری یک نظم اجتماعی معین با ایجاد یک سازه اقتصادی اجتماعی برای هژمونیت جامعه می باشند؛ طبقات اجتماعی را شکل می بخشند.

در مقاله‌‌ای که در دست دارید، آلتوسر مفهوم فراتعیین را از حوزه‌ی دیگری به حوزه‌ی تئوری تاریخ و انقلاب انتقال می‌دهد. پیش از هر چیز می‌توان یک سئوال فلسفی بُحت مطرح کرد: شرط (شروط) انتقال یک مفهوم (در اینجا فراتعیین) از یک حوزه به حوزه‌ی دیگر، بیگانه نسبت به حوزه‌ی پیشین، چیست؟ با به کار بردن مفاهیم خود آلتوسر می‌توان پرسید آیا حداقل تفاوت در میدان شناخت، مکان طرح مفهوم و مفاهیم دیگر در رابطه با آن در حوزه‌ی دیگر و حوزه‌ی جدید، نمی‌باید مورد توجه قرار بگیرند؟

مندل ۱۸۲۲-۱۸۸۴ پدر ژنتیک در اتریش با ۸ سال آزمایش روی ۲۸ هزار گل و دانه نخود سبز و زرد وراثت را دریافت. مندل نتایج را در ۳ قانون وراثت در ۱۸۶۵ خلاصه کرد: ۱- تفکیک: ژنهای پدر و مادر اتفاقی در ژن جنسی تفکیک شده؛ تا یاخته های جنسی تنها یک ژن از جفت ژن را داشته باشند. ۲- مستقل: ژنهای صفتهای گوناگون مستقل از هم چینش یافته؛ تا وراثت یک صفت به وراثت دیگری وابسته نباشد. ۳- غالب: یک جاندار با اشکال بدیل، ژن غالب را بروز دهد.

اشتغال در حالی که در همهٔ جوامع ماقبل سرمایه‌داری امری عادی بوده؛ ولی امروز در سیستم سرمایه‌داری ویژگی تاریخی منحصر بفردی به‌خود گرفته است. کار در جوامع ماقبل سرمایه‌داری امری ضروری بود، ولی مردم دسترسی به زمین، وسائل معیشت کشاورزی و ابزار لازم برای گذران زندگی را به اشتراک می‌گذاشتند. کشاورزان تهیدست بودند، اما خودکفا و گذران زندگی وابسته به‌کار برای دیگری نبود. سرمایه‌داری چنین مکانیسمی را تغییر داد. در فرآیندی که به انباشت اولیه سرمایه نامیده می‌شود، کارگران جوامع ماقبل سرمایه‌داری از زمین‌اشان رانده و از ابزار امرار معاش زندگی محروم شدند ...

دلیل تحجر فلسفه اروپا واپسگرایی، پسروی و رجوع دائم به قدیم یا بازگشت به گذشته و یعنی نشخوار دائمی فلسفه یونان در فلسفه اروپاست. چون معنی متداول تحجر ماندن یا "درجازدن" در گذشته است. کمااینکه فلسفه اروپا باوجود پیشرفت صنعتی اروپا در قرون اخیر باز در قرن بیستم منجر به متحجر ترین و گذشته گراترین فرهنگ های اجتماعی اروپا که فاشیسم و نازیسم هستند، شد. یعنی شدت تحجر فکری فرهنگ اجتماعی اروپا متاثر از فلسفه اروپایی چنان بود که توانست بر نتایج فرهنگی پیشرفت عظیم صنعتی این فرهنگ غالب شود!

در مبارزات اخیر ما شاهد موفقیت‌های کوچک با وجود بسیج‌های بزرگ هستیم. نقش نیروی چپ در این جنبش‌ها بسیار کمرنگ است. در اینجا چپ باید به این پرسش ناخوشایند اما لازم پاسخ دهد: چه اشتباهی رخ داد؟ قطعاً قدرت سرکوب افزایش یافته است، ولی آیا واقعاً شدت سرکوب بسیار بیشتر از گذشته است؟ واقعیت این است که ضعف کنونی چپ را نمی‌توان به سادگی تنها به شدت سرکوب محدود کرد. باید صادقانه پذیرفت که مشکلات بزرگی در صفوف چپ و استراتژی و تاکتیک ان وجود دارد.

ویتگنشتاین پیرامون رابطه زبان و فلسفه مینویسد، مشکل فلسفه، ناتوانی و مشکل زبان در بیان مقصود است. زبان،لباس اندیشه است و فقط ظاهر آنرا نشان میدهد و نه ماهیت را. موضوعی مانند عرفان را که نتوان نشان داد، نمی توان هم بیان نمود. در باره اخلاق، استتیک، و معنی زندگی هم چیزی نمی توان گفت و باید سکوت کرد. در جهان عمدا چیزی قرار داده نشده بلکه وجود همه چیز اتفاقی است. احساس جهان به عنوان" کل محدود" را عرفان گویند.

یهود ستیزی در جهان و ایران چگونه قابل فهم است؟ طی دو سال اخیر تعداد زیادی یهودی در فرانسه و اروپا کشته شدند. چندی پیش یک آمریکایی یازده یهودی را در کنیسه کشت. طبق آمار در فرانسه تبلیغات و اقدامهای ضدیهودی نسبت به سال پیش ۶۹ درصد افزایش یافته است. در برخی کشورهای عربی یهودی ستیزی بسیار قوی است. در ایران یهودی ستیزی بویژه توسط اسلامگرایان و ایدئولوگهای حکومتی تقویت میشود. یهودستیزی در اروپا و جهان اسلام یک واقعیت روزمره است. در جهان اینگونه کشتارهای جهت دار علیه یهودیان اتفاقی نیست. تبلیغات ضدیهودی در بطن جامعه و سیاسیون حکومتی و غیرحکومتی پیوسته تکرار شده است. علت چیست؟

تحقیق در نتایج "فلسفه" دکارت نیز روشن می کنند که او به ساختن بنای فلسفی جدیدی موفق نشد، بلکه با دنباله روی از فلسفه ارسطو و سعی در توجیه مابعدالطبیعه مسیحی، فلسفه بعد از رنسانس را که در سایۀ تجربی شدن علم تحت نفوذ بینش ابن سینا و ابن هیثم و طبیعت گرایی متاثر از آن در هنر می رفت که به واقعیت بپردازد، دچار مابعدالطبیعه جدیدی ساخت که نتایجش مابعد الطبیعی تر شدن علم و ایجاد «حقایق آلترناتیو» در علم است. یعنی بنایی که دکارت در پی ایجادش بود ترمیم فلسفه متحجر ارسطویی با فلسفه اسکولاستیک و یعنی دنباله روی از متحجرترین انواع فلسفه در اروپا بود. همچنانکه فلسفه اخلاف بواسطه دکارت نظیر کانت باوجود "نقد" مابعدالطبیعه موجب تحکیم بیشتر آن شد.

در فرهنگ ایرانی و شیعه وراثت خونی تعیین کننده رهبر سیاسی است. شناخت ژنتیک نشان می دهد: جنبه های بد پدر مستبد، اقتدارگرا، مطلقه گر در کودک ادامه می یابند. در حالیکه راس سیاسی ادواری، انتخابی، قانونمدار گزینه بهتر برای جامعه است. لامارک نظریه تغییر ژن در جانوران از تاثیرات محیط بر تن را فرموله کرد؛ در سده 21 برخی آزمایشات تاثیر استرس و تغذیه بر تغییر ژن گزارش کرده اند. دکتر کیمیایی هم نوشت: استبداد شرقی چند هزاره روی ژن باشندگان خاورمیانه اثر گذاشته؛ مطلقه و اقتدار بر ضعیفان عبد را پدید آورده؛ آنها به دستآوردهای مدرنیته حقوق فردی و قانونمداری نمی توانند برسند.

دکارت علم فلسفه را به یک درخت تنومند تشبیه میکرد که ریشه اش متافیزیک,تنه اش فیزیک، و شاخه هایش- اخلاق, مکانیک, و پزشکی هستند. او همعصر هابس بود و شعار هستی شناسی انسان گرایانه اش, " می اندیشم, پس هستم" بود. چون فلسفه دکارت شورشی علیه خرافات مسیحیت بود، کلیسای کاتولیک فرانسه به وی اتهام شکاکی و آته ایسم زد. او کوشید تا فلسفه را از تاریکی سدههای میانه، دوباره وارد روشنایی عصر نو بنماید.

لیبرالیسم کمیت کیفی شده مرحله ای از تکامل تاریخی است که نمودی مترقی را در برابر اشرافیت رو به موت فئودالیسم به نمایش گذاشت. چرا که بورژوازی در گذر از رسوبات فکری و روندهای انفعالی فئودالیسم که مقاومت صعب و دشوار طبقه اشراف را در خود داشت؛ نیازمند سازه های نوینی بود که با یک تفاوت بارز و شاخص بتواند به تحکیم و تثبیت خود در نظم نوین دست یازد. آزادی خواهی از شاخصه های بارز آن با گرایش به اندیویدوآلیسم و فرصت سازی های برابر برای شکوفایی استعدادها در راستای بهره دهی بهتر و بیشتر برای انباشت و توسعه وتحکیم روابط و مناسبات تولیدی نوین، بوده است.

نظر من در باره اینترنت (بواسطه تجارب کاربردش در علوم، عملکرد و تاثیرش در سطحی کردن و رقومی ساختن علوم پایه) از همان ابتدا این بود که باوجود تکثیر کمیت، کیفیت اطلاعات، دانش و فرهنگ را پائین خواهد برد. چون باور به نتایج یک محاسبه رقومی منجر به باور به درستی و دستکم اعتبار ذهنی و حتی موجودیت "حقیقی" موضوع مورد محاسبه خواهد شد. در مورد نوشته های اینترنتی در موضوعات فرهنگی نیز همین نزول کیفیت در سایه کثرت کمیت قابل ملاحظه است.

تواناییِ ویراستن زنجیرۀ ژنتیکِ انسان و بازآرایی و بازپردازیِ آن با مهندسیِ ژنتیک، در آینده ای نزدیک جهان را با بنیادی ترین دگرگونی زیستی روبرو خواهد کرد.1 تاکنون همۀ دگرگونی های جهانساز که در تاریخ رُخ داده است، با زیستبومِ آدمی سروکار داشته است. از دستیابی به کشاورزی و دامپروی گرفته تا رسیدن به صنعت و تکنولوژی و توانایی پرواز به سیاره های دیگر. اما اکنون نوبتِ دستکاری ژرفساختِ ژنتیک انسان و ساخت و پرداختِ آن برای پدید آوردنِ اَبَرانسانی خودساخته، از راۀ بازآرایی ژن های او با مهندسیِ ژنتیک است.

سیستم فلسفی اسپینوزا عقلگرایانه، خدایش پانته ایستی؛یعنی طبیعی، و دولتش فایده گرایانه است. او یک جمهوری خواه دوآتشه بود که میخواست فلسفه را از دین و الهیات، و دولت را از قیمومیت کلیسا و روحانیون آزاد کند.وی تاثیر مهمی روی ادبیات،فلسفه، و تفکر ترقی خواهانه بعدازخود روی اندیشمندانی مانند هگل،گوته،فویرباخ،شلینک،هردر، و لسینگ گذاشت و میگفت انسان بخشی از طبیعت است و آزادی هایش مربوط به ضرورتهای طبیعی میباشد.

»  اسلام فاقد معنویت است
»  راسل- دانشمند انسانگرا
»  فرهنگ گرایی در نظام جهانی سرمایه: نگاهی مجدد بر تز "برخورد تمدن ها"
»  فلسفه کیرکگارد،- ترس از هستی، جاسوس خدا
»  ترس
»  نظریه تکامل داروین
»  افلاتون، فیلسوفی سیاسی و تئوریسین دولت
»  آشوب
»  نظریهٔ ریسمان
»  در کیفیت "تحقیقات" احسان یارشاطر
»  پوپولیسم
»  ارسطو، سزاوار عنوان فیلسوف سوءتفاهم ادیان از فلسفه ارسطو
»  با قرآن چه باید کرد؟
»  فلسفه هگل،آغاز تاسیس احزاب ایدئولوژیک
»  اخترشناسی انرژیِ تاریکِ جنجال برانگیز
»  عام و خاص
»  تاریکی تحلیل روشنفکری
»  دیالـک تیـک
»  تئوری و پراتیک
»  کانت، آسیابان و کیمیاگر فلسفه متافیزیک
»  روح در سده ۲۱
»  یادداشت‌های چپ بعداز شکست کبیر
»  افسانه و افسون طبقه‌ی «متوسط»
»  معرفت شناسی تناقضات فرهنگی غرب
»  بدعت و دقت